-interrog. suff.
---వాడు వచ్చేడా? = did he come?
-pref.
--from; including; up to; as far as;
---ఆచంద్ర తారార్కం = (1) the moon, stars and the sun; a phrase used to indicate the entire universe; (2) as long as the moon, stars and the sun last; a phrase used to indicate for a long time.
---ఆసేతు హిమాచల పర్యంతం = from the cape to the Himalayas; a term used to indicate the whole of India.
---ఆజన్మాంతం = from birth to death; all life.
---ఆపాదమస్తకం = from foot to head; throughout the body.
---ఆబాలగోపాలం = from child to cowherd; everyone.
-- ఆచంద్రతారార్కం, ఆసేతుహిమాచలం, ఆసాంతం, ఆకుమారకం, మొదలగునవి.
-pron., adj.
--that; those;
- n.
-- restriction; restraint; constraint;
- n.
-- (1) anxiety; కలవరం;
-- (2) public unrest; అలజడి;
- n.
-- (1) oscillator; one that swings back and forth; (2) palanquin;
- n.
-- cook; chef;
- n. m.
-- see ఆబోతు;
ఆ, A
-pref.
-- up to; up until;
-- ఆసేతుహిమాచలపర్యంతం = from the bridge (namely, the tip of India at Sri Lanka) to the Himalayas;
-- ఆపాదమస్తకం = పాదం నుండి మస్తకం (తల) వరకు
-- ఆచంద్రార్కం = చంద్రార్కులు ఉండే వరకు. అర్కుడు అంటే సూర్యుడు
-- ఆజన్మం = lifelong; జన్మమంతా. జన్మమంటే జీవితం.
-n.
--a screen providing obstruction or privacy; obstruction;
-v. t.
--(1) attract; (2) obstruct; block;
-adj.
--mischievous;
-n.
--abode; a place where things are accumulated; mine;
---దత్తాకరం = database; a place where data are found.
---రత్నాకరం = ocean; a place where gems are found.
-adj.
--attractive;
---ఆకర్షక పత్రావళి = corolla = the outer petals of a flower;
-n.
--attraction;
---గురుత్వ ఆకర్షణ = gravitational attraction.
-n.
--comprehension;
-n.
--(1) hunger;
--(2) appetite;
---ఆకలి దప్పులు = hunger and thirst.
-n.
--lamentation; crying loud;
-n.
--occupation;
-v.i.
--occupy;
-v. i.
--aspire; desire; fervently hope for;
-n.
--shape; form; outline;
-n.
--sky;
- ఆకాశగరుడగడ్డ, AkASagaruDagaDDa
-n.
--a root; [bot.] Bryonia glabra;
-n.
--skylight; lighthouse; any lamp located at an elevated place;
-n.
--a lecture with unsubstantiated information;
-n.
--the cork tree; [bot.] Millingtonia hortensis;
-n.
--anonymous person; one with no name; (ety.) ఆకాశ నామ్న; ఆకాశ నామకుడు; అనామకుడు;
-n.
--(1) divine voice; (lit.) voice from the sky;
--(2) proper name for India's All India Radio Service;
-suff.
--occupied by; taken possession of;
--- పాదాక్రాంతుడు = one who has taken possession of the feet; one who has submitted oneself;
-n.
--widespread; splattered over;
---జనాకీర్ణం = crowded with people; full of people.
-adj.
--dense; full of;
-n. s.
--(1) leaf; petal; betel leaf;
--(2) page; a slip of paper; palm leaf;
--(3) the shutter of a window blind;
--(4) promissory note;
--(5) malt; sprouting seeds;
--(6) leaf-plate;
--(7) radial spoke of a wheel;
--- పుల్లె + ఆకు = పుల్లాకు = a leaf-plate created by stitching together several smaller leaves with tiny flakes of a twig;
--- లోల + ఆకు = లోలాకు = swinging pendants used as ear ornaments;
-n.
--greens; leafy vegetables;
-n.
--[bot.] Euphorbia nivulia;
- n.
-- arbor;
- ఆకు తలుపులు, Aku talupulu
- n.
-- Venetian blinds; window or door coverings with slats that can be opened or closed by pulling a string;
-n.
--green color; leaf-green;
-n.
--bay leaves; [bot.] Laurus nobilis Linn.; a sweet smelling condiment leaf used in Biriyani-like dishes;
-n.
--[bot.] Holarrhena antidysentrica;
-n.
--compost; a fertilizer made out of leaves, grass and other decomposable vegetation;
-n.
-- a bed of seedlings; the original sown field the sprouts from which are later transplanted;
-n.
--file; the tool to abrade an object;
- ఆకురాలు కాలం, AkurAlu kAlaM
-n.
--autumn; fall; this normally falls during the months of September through November in the northern hemisphere.
- adv.
-- to be troubled; to be distressed;
-n. pl.
--leaves;
- n.
-- idea; thought;
-n.
--shape; form;
-n.
--attraction;
- ఆక్టేను సంఖ్య, AkTEnu saMkhya
-n.
--octane number, the proportion of isooctane in a mixture of isooctane and normal heptane that gives the same knocking properties as the fuel under test. Used to describe the quality of gasoline (or petrol);
-n.
--objection; criticism; accusation; censure; reproach;
- * ఆక్షేపణీయం, AkshEpaNeeyaM
-n.
-- objectionable; censurable;
-- దోషయుక్తము; అభ్యంతరకరమైనది; అంగీకారయోగ్యం కానిది;
-v. t.
--object; criticize, accuse;
-adj.
-final; terminal;
-n.
--end; termination;
-suff.
--to indicate a name;
---ప్రవరాఖ్య = a person whose name is Pravara.
-n.
--narration; the story that was narrated;
-n.
--narrator;
-n. story;
--one that was narrated;
-adj.
--(1) incidental;
--(2) accidental; unexpected; random;
-adv.
--(1) incidentally;
--(2) accidentally; unexpectedly, randomly;
-n.
--unexpected visitor, stranger;
-n.
--jest; sport; fun;
-n.
--(1) input;
--(2) that which came;
-n.
--[gram.] the act of insertion of a new syllable next to an existing syllable;
-n.
--the act of coming; arrival;
-adj.
--from the time of conception; congenital;
---ఆగర్భశ్రీమంతుడు = one born with a silver spoon in his mouth; very rich from birth.
---ఆగర్భ శత్రువు = enemy from conception.
-n.
--(1) anger; ire;
--(2) determination; forceful determination;
---సత్యాగ్రహం = Gandhi’s phrase for non-violent, non-cooperation by forceful determination.
-n.
--balsam pear; [bot.] Momordica diocia; this means the male and female species are distinctly separate plants;
--- ఆగాకర = ఆకు + కాకర;
-inter.
--halt!;
-v. i.
--halt; stop; break a journey;
-n.
--south-east;
- ఆఘమేఘాల మీద, AghamEghAla mIda
-adv.
--very quickly;
- ఆచంద్రతారార్కం, AcaMdratArArkaM
-ph.
--as long as the moon and the stars shine; for a very long time; forever;
-n.
--practice; use;
---ఆచరణలో పెట్టు = put in practice.
-adj.
--practical; fit to be implemented; fit to be observed;
-n.
--custom; tradition; practice; fashion;
-n.
--(1) a teacher who imparts skills; a professor; a guru; (2) a man of good principles; A caste title borne by the Vaishnavite Brahmins, the men of the blacksmith and goldsmith castes; కుల ఆచారాన్ని (profession) పాటించే ఆదర్శప్రాయుడు అనే అర్థంలో కంసాలి, కమ్మరి, వడ్రంగి, వంటవాడు, పూజారి, వేదగురువు, మాధ్వుడు, శ్రీవైష్ణవుడు, మొదలగు వారిని ఆచారి, ఆచార్య అనవచ్చు.
-- అధ్యాపకుడు = a teacher who gives information;
-- ఉపాధ్యాయ = a teacher imparts knowledge with information;
-- పండిత = a teacher who can give deep insight into a subject;
-- ద్రష్ట = a teacher who is a visionary;
-n.
--covering; lid; cloak;
-n.
--clue; detection; following up on clues; whereabouts;
-n.
--detective;
-adj.
--from birth;
-n.
--ghee; clarified butter;
-n.
--order; command;
-n.
--(1) game;
--(2) show; play;
--(3) victory in a card game; see also బేస్తు; కుందేలు;
---మొదటాట = first show.
---ఆటకట్టు = checkmate in chess.
-n. f.
--sportswoman; player;
-n. m.
--sportsman; player;
-n.
--toy; play thing;
-n.
--chicken pox; [med.] Varicella Zoster; see also వేపపువ్వు;
-adj.
--be sufficient; last long; fill the needs of many;
-n.
--ebb; "going down" of sea level;
-n.
--ebb and tide; ebb and flow;
-n. pl.
--women folk;
-n.
--pomp; grandeur; abortive display;
-adj.
--female; woman's;
-n.
--young girl; female child; woman;
-adj.
--womanish; girlish; a male behaving like a female;
-v. t.
--to cause something to move, play, dance etc.
-adj.
--female; woman;
-v. i.
--(1) play;
--(2) do;
--(3) perform;
--(4) dance;
-suff.
--to indicate "say" or "tell"
---కొనియాడు = praise.
---తెగనాడు = criticize.
--indicates movement;
---ఆట్లాడు = play a game.
---అల్లాడు = flutter.
--indicates doing some work;
---నీళ్లాడు = deliver a child; (lit.) take a bath after a delivery.
---పెండ్లాడు = get married.
---పోరాడు = fight.
---వేటాడు = hunt.
-adj.
--spherical; round; smooth; globular;
-n.
--cotter pin; peg; linch-pin;
-n.
--[astron.] globular cluster; one of small spherical galaxies outside the Milky Way;
-n.
--round, smooth pearl; fault-less pearl; In reality, fault-less natural pearls are slightly oval in shape; artificial peals are smooth and round;
-- స్వాతి నక్షత్రానికి మరో పేరు ఆణి .చంద్రుడు స్వాతి నక్షత్రంలో ఉన్న రోజున వర్షం వచ్చి ఆ వర్షపు చినుకు ముత్యపు చిప్ప లో పడితే అట్ల తయారయ్యేదాన్ని ఆణిముత్యము అంటారు.
-n.
--villain; killer; criminal; desperado;
-adj., pref.
--self; auto;
-n.
-- (1) soul; Inner Self; Indweller; embodied soul; (2) awareness; consciousness; (3) the spiritual life principle of the Universe;
-- శరీరం కంటె భిన్నమై, శాశ్వతత్వం కలిగినదనే ఒక భావన; ‘నేను’ అనే భావన; సర్వావస్థల యందు అనుస్యూతంగా ఉండే తత్త్వం.
-- ‘క్షేత్రజ్ఞ ఆత్మా పురుషః’ అని మూడు పర్యాయపదాలను అమరకోశం సూచిస్తున్నది. ఆత్మ, క్షేత్రజ్ఞుడు, పురుషుడు.
---జీవాత్మ = the soul of life forms; the indweller; the embodied soul; individual soul; జన్మ పరంపరలలో కొనసాగేది, నాశనం లేనిది అయినడి;
---పరమాత్మ = the other soul; Cosmic soul; God;
---మహాత్మ = the great soul.
-suff.
--consisting of; the nature of;
---చారిత్రాత్మక = historical.
---వివరణాత్మక = explanatory.
---సందేశాత్మక = having a message to convey.
-n.
--autobiography; one’s own life story;
-adj.
--automatic;
-n.
--self-respect;
-adj.
--automatic;
-adj.
--self-destructive;
-n.
--a grammatical construct that ends with the suffix కొను;
---రాసుకొను = write for oneself.
---చదువుకొను = read for oneself; study.
--- (ant.) పరస్మైపదము;
- ఆత్మపరిశీలన, AtmapariSIlana
- n.
-- introspection;
-- మన ఆలోచనలను మనం వడగట్టి చూసుకోవడం;
- ఆత్మప్రదక్షిణ, AtmapradakshiNa
-n.
--rotation about oneself; circumambulation;
- ఆత్మప్రక్షాళనం, AtmaprakshALanaM
-n.
--self-cleansing; soul searching;
-n.
--close relative;
- ఆత్మభ్రమణం, AtmabhramaNaM
-n.
--rotation about oneself; spin;
- ఆత్మన్యూనతా శంక, AtmanyUnatASaMka
-ph.
--inferiority complex; self-doubt; putting down oneself;
-- మన శక్తియుక్తులను మనమే తక్కువగా అంచనా వేసుకుని క్రుంగిపోవడం;
- ఆత్మసంతృప్తి, AtmasaMtrRpti
-n.
--self-satisfaction;
- ఆత్మసంయమనం, AtmasaMyamanaM
-n.
--self-control;
- n.
--conscience;
-n.
--self-aggrandizement; egotism;
---ఆత్మస్తుతి పరనింద మంచివి కావు = self-aggrandizement and blaming others are not good.
- ఆత్మ స్థైర్యం; Atma sthairyaM
- n.
-- panache; flamboyant confidence of style or manner;
- n. m.
-- suicide victim;
- n.
-- suicide;
- ఆత్మాభిమానం, AtmAbhimAnaM
-n.
--self-respect;
- ఆత్మార్థకం, AtmaarrthakaM
- n.
-- a verb form describing an action done for one-self; see also ప్రేరణార్థకం;
-- తన కోసమే చేసేది; ఉదా: చదువుకొను;
- ఆత్మాశ్రయత్వం, AtmASrayatvaM
- n.
-- subjectivity;
-n.
--hospitality;
-n.
--anxiety; anxiety to do something good; (rel.) ఆరాటం;
---మా అమ్మాయికి పెండ్లి చెయ్యాలని ఆత్రుతగా వుంది = we are anxious to get our daughter married.
-n.
--grief; care;
-adv.
--without a care or grief; happily; soundly;
-n.
--respect; regard;
-n.
--(1) support; prop; help; assist;
--(2) side dish to eat with main course;
-n.
--noble example; model; exemplar;
- n.
-- all; total;
- ఆద్యక్షర సామ్యం, Adyakshara sAmyaM
-n.
--alliteration; a figure of speech involving the repetition of the first letter in several words in a sentence;
-n.
--saving; economy;
-n.
--income; (ant.) వ్యయం;
-adj.
--beginning; first; earliest; [Gr.] protos; (ant.) అంతం;
---అనాది = ancient; (lit.) one without a beginning.
-- 'ఆది' అనే సంస్కృత పదాన్ని నామవాచక పదానికి ముందు వాడినపుడు 'మొదటి' అనే అర్థాన్ని ఇస్తుంది. ఉదా: ఆదిదేవుడు, ఆదిగురువు, ఆదిలక్ష్మి;
-- 'ఆది' అనే సంస్కృత పదాన్ని నామవాచక పదానికి తరువాత వాడినపుడు ఇతర అర్ధాలనిస్తుంది:
(1) మొదలుగా (et caetera); ఉదా: దానధర్మాదికములు;
(2) సహితము, సయితము, కూడ (so on); ఉదా: ఇంద్రాది దేవతలు
---ఉత్తరాది అంటే ఉత్తర దిశతో పాటు దానికి అటూ ఇటూ (అనగా ఈశాన్యం, వాయవ్య దిశలలో) వుండే ప్రాంతాలు కూడా కలిపి అని అనుకోవచ్చు.
--- దక్షిణాది అంటే దక్షిణ దిశతో పాటు దానికి అటూ ఇటూ (అనగా ఆగ్నేయం, నైరుతి దిశలలో) వుండే ప్రాంతాలు కూడా కలిపి అని అనుకోవచ్చు.
-n.
--prototype; sample; measurements given at the beginning of the manufacture of goods that are meant to be worn such as clothes and jewels;
-ph.
--at the very beginning; (lit.) before the earliest;
- ఆదిజంతువులు, AdijaMtuvulu
-n.
--protozoa; (lit.) the first animals;
-n.
--primeval fireball; the ball of radiation that is believed to be the beginning of the universe;
-n.
--protozoa; (ety.) protos = ఆది, zoa = జీవి;
-n.
--the original radiation; (lit.) తేజస్సుతో ప్రకాశించు సత్యస్వరూపం;
-n.
--the Sun;
-n.
--the 12 children of Aditi, the wife of Kashyapa;
-n.
--protoplasm; (lit.) the first matter;
-n.
--Sunday; (lit.) first day of the week;
-n. pl.
--founders; founding fathers; pioneers;
-n.
--(1) [comp.] instruction; command;
--(2) [gram.] the act of substitution or replacement of a new syllable in the place of an existing syllable; a substitute; one inserted in the place of another;
-n.
--Ceylon caper, Indian caper; [bot.] Capparis zeylanica of the Capparaceae family;
-- a climbing shrub common in the forests of the Indian subcontinent, Indo-China, China and Malesia;
-- ఆకు + దొండ; పాలకి;
-n.
--(1) support; prop;
--(2) basis; evidence;
--(3) base;
-v.i.
--depend;
-adj.
--subjective; ఆత్మవలనఁ గలిగినది; మనస్సుకు, శరీరమునకు సంబంధించినది. మనస్సు శరీరముల వలన కలుగు సుఖదుఃఖాదులు; తన బుద్ధి, ఆత్మ, శరీరం ల వల్ల తనకే ఏర్పడే కష్టాలు; ఆధి ఆత్మిక బాధలు.
-adj.
--physical; phenomenal; materialistic; having to do with the physical world; వ్యాఘ్రసర్పాదుల ద్వారా కలుగు కష్టములు, దుఃఖములు; బయటి జీవుల వల్ల అంటే మృగాలు, పక్షులు, ఇతర మనుష్యుల వల్ల వచ్చే కష్టాలు;
-adj.
--godly; spiritual; one having to do with the heavenly world; godsent; దైవము వలనఁ గలిగినది;
--విపరీతమైన ఎండ, గాలి, అతి వృష్టి, అనావృష్టి, కలరా, మశూచి, కరోనా వంటి — మనతో సంబంధం లేకుండా వచ్చిన కష్టాలు;
-adj.
--modern; mod; trendy;
- ఆధునికీకరణం, AdhunikIkaraNaM
-n.
--modernization;
-n.
--happiness; elation; pleasure;
-n.
--(1) oath; adjuration;
--(2) intake; input;
-adv.
--later;
-n.
--weir; a wall across a river to hold water up to a level; when water exceeds a specified level, it spills over the structure; A barrage is a weir with gates to regulate the height of the impounded water; a dam is an impervious structure, usually built ina river valley to create a large reservoir and water is released through special structures called spillways;
-n.
--face; (rel.) ఆసనం;
-n.
--bottle gourd; opo squash; [bot.] Lagenaria leucantha; Lagenaria vulgaris; L. siceraria; Cucurbita lagenaria;
-- సొరకాయ;
-n.
--tradition; custom;
-n.
--token; sign; mark; keepsake; memento;
-n.
--corn; hardened growth in the sole of the foot; (rel.) a callous is hardened skin, in hand or foot, caused due to constant friction such as the holding of a pen.
-adj.
--lean; touch;
-v. i.
--touch; lean;
-n.
--crutch; gadget used to support one's weight when the legs are injured;
-n.
--prop; the pole used to support a structures weight;
- ఆనుషంగికంగా, AnushaMgikaMgA
-adv.
--incidentally; casually;
- ఆపద్బాంధవుడు, ApadbAdhavuDu
-n. m.
--a friend in need;
-n.
--a procedure not usually allowable, but which can be adopted in times of pressing need or great danger;
- ఆపాదమస్తకం, ApAdamastakaM
-adv.
--from head to toe;
-v.t.
--stop; cease; arrest; hold; restrain; check;
-n.
--affection; love; liking;
-n.
--satisfaction; fulfillment;
- n.
-- ఆపః అంటే నీళ్ళు. అశనం అంటే ఆహారం. నీళ్ళు ఆహారం గా గ్రహించడం ఆపోశనం. భోజన సమయం లో విస్తరిలోని అన్నాన్ని గాయత్రీ మంత్రంతో నీళ్ళు చల్లి సంప్రోక్షణ (శుద్ధి) చేసి, పరిషేచనం చేసి (కొద్ది నీళ్ళు వలయంగా విస్తరి చుట్టూ పోసి), ఉద్ధరిణెడు నీళ్ళు అరచేతిలో వేసికొని నోటిలో పోసుకొంటారు. ఇది ఆపోశనం. దీని తర్వాత ప్రాణాహుతులు ఉదరంలోని వైశ్వానరాగ్నికి సమర్పిస్తారు. తదనంతరం భోజనం చేస్తారు. చివరలో ఉత్తరాపోశనం (ఉత్తర + ఆపోశనం) అమృతమస్తు ……అంటూ ఉద్ధరిణెడు నీళ్ళు గ్రహిస్తారు.
-n.
--office;
-n.
--greed; greed for food; eating beyond capability;
-n.
-- male off-spring of a cow used exclusively as a stud bull;
-- అచ్చోసిన ఆంబోతు = branded bull; ఒకప్పుడు గ్రామాల్లో గోసంపద బాగా ఉన్న కాలంలో ఎవరైనా మోతుబరి రైతు తన మంద లోని ఆరోగ్యకరమైన, బలిష్టమైన, యుక్తవయసులో ఉన్న కోడె గిత్తను ఒక దానిని గ్రామంలో జరిగే ఏదైనా ఉత్సవ సమయంలో మొక్కుబడి చెల్లింపుగా దేవుని పేరు మీద వదిలివేసేవారు. ఆ సందర్భంగా దాని ఒంటి మీద బాగా కాల్చిన ఇనుప అచ్చుతో శంఖ చక్రాల ముద్ర వేసేవారు, అది దేవుని పేరు మీద ఊరి మీద విడిచిపెట్టిన ఆంబోతు అని తెలియడానికి. అప్పటినుంచి ఇక ఆ ఆంబోతుతో దున్నించడం, బండి కట్టడం వంటి ఎటువంటి పని చేయించడం ఉండదు. ఆ ఆంబోతు ఆ ఊర్లో గానీ, ఆ చుట్టూ పరిసర పంటచేలల్లో గానీ తన ఇష్టానుసారం తిరగవచ్చు, మేయవచ్చు దానిని ఎవరూ ఏమీ అనరు. అలా ఆ ఆంబోతు ఆ ఊర్లో యథేచ్ఛగా బ్రతుకుతూంటుంది. ఈ సంప్రదాయం వెనుక గల అసలు ప్రయోజనం ఏంటంటే ఊరివారందరి చేతా ఉమ్మడిగా పోషింపబడే ఆ ఆంబోతు ఆ ఊర్లోని ఆవులన్నిటితోనూ జతకట్టి ఆ ఊర్లో తరువాత పుట్టబోయే ఒక మంచి ఆరోగ్యకరమైన మందకు కారణం అవుతుంది అన్నమాట. తెలుగునాట ఓ సామెత ఉంది. అదే ‘అచ్చోసిన ఆబోతులా తిరుగుతున్నాడని’ అంటూ ఉంటారు. పనీపాటా, భయమూ లేకుండా ఊరి మీద పడి ఆవారాగా తిరిగే వారిని అలా వ్యవహరిస్తుంటారు;
-n.
--ornament; jewel;
- n.
-- a saying;
-- సామెత; లోకోక్తి; జనప్రవాదం;
-n.
--fallacy; one that appears true though it is not true;
-- సత్యాభాస = one that is not true, but makes you think it is true;
-- రసాభాస = రసం కానిది రసంగా కనబడడం;
-- విరోధాభాస అలంకారం = విరోధం లేకపోయినా విరోధం ఉన్నట్టు కనబడడం;
-n.
--lineage; the nobility of birth;
- ఆభిదానికుడు, AbhidAnikuDu
- n.
-- lexicographer; compiler of a dictionary;
- n.
-- capacity; ability;
- n.
-- the volume of a sound; the loudness of a sound;
- n.
-- a measure of distance equal to 8 miles;
-- 4 కోసులు; 1 యోజనం;
- n.
-- patient; sick person;
-n.
-- a tree of the Emblica family; [bot.] Emblica officianalis; Phyllanthus emblica;
---పెద్దఉసిరి = Emblica officianalis;
---రాచఉసిరి = Phyllanthus emblica;
---కరతలామలకం = as clear as a fruit in the hand; easy; obvious.
-n.
--sour substance; acid;
---గాఢ ఆమ్లం = concentrated acid.
---త్రాణిక ఆమ్లం = strong acid.
---దుర్బల ఆమ్లం = weak acid.
---ప్రబల ఆమ్లం = strong acid.
---నిర్జల ఆమ్లం = concentrated acid.
---నిస్‌త్రాణిక ఆమ్లం = weak acid.
---సజల ఆమ్లం = diluted acid.
-n.
--Oxygen; (lit.) the one that gave birth to an acid; this is a misnomer; not all acids contain oxygen;
- ఆమ్లభాస్వరం, AmlabhAsvaraM
-n.
--phosphate;
-n.
--Ruby dock; Bladder dock; [bot.] Rumex vesicarius of the Polygonaceae family;
-- చుక్కకూర; పుల్లప్రభ;
-n.
--[biochem.] acid end (of an amino acid); ఆమ్లఅంతం;
-n.
--[bot.] Spondias mangifera;
- n.
-- stomach; the place food is digested;
- n.
-- wild mango; hog plum; [bot.] Spondias mongifera;
- n.
-- prolog; preface;
-n.
--egotism; boasting;
-n.
--castor oil; oil extracted from the seeds of Palma christi;
- ఆముదపు చెట్టు, Amudapu ceTTu
-n.
--castor tree; [bot.] Ricinus communis of the Euphorbiaceae family; Palma christi;
-n.
--comprehensive; (lit.) from the root to the tip;
-pron.
--she; that woman;
-n.
--(1) [gram.] one that is repeated; the second word in a repeated sequence;
-- ఒకే పదం అవ్యవధానంగా (టైం గ్యాప్ లేకుండా) పలికితే ఆ రెండవ దాన్ని ఆమ్రేడితము అంటారు. ఎక్కడెక్కడ, ఏమేమి, ఔరౌర, ఆహాహా మొదలైన వాటిలో ఒకే పదం రెండు సార్లు ప్రక్క ప్రక్కన వస్తూన్నది;
--(2) train;
-n.
--agreement; expression of pleasure;
- v. i.
-- agree; concur;
- n.
-- mortgage; pledge;
-n.
--irrigated area watered by a source such as a reservoir; (ety.) ఆదాయాన్ని తెచ్చిపెట్టే ఏర్పాటు;
-- పారకం > పాకం > బాకం;
-n.
-- (1) place; home; abode; temple;
-- (2) volume; cubic content;
-- (3) volume; loudness;
-n.
-- readiness; preparedness;
- v. i.
-- to be ready; to be prepared;;
-n.
--(1) path; position;
--(2) six months; half-year;
---ఉత్తరాయనం = northward passage of the Sun after Dec. 22.
---దక్షిణాయనం = southward passage of the Sun after June 22.
-pron.
--he; that man; (lit.) that brother;
-n.
-- amplitude; length; extension;
-n.
--fatigue; tiredness;
-n.
--weapon; tool; instrument;
-n.
--life span;
-n.
--life span,
-n.
--a critical spot where a blow or bite can quickly kill; [idiom] jugular.
ఆయుష్కర్మ, Ayushkarma
- n.
-- జుట్టు కత్తిరించుకోడాన్ని ఆయుష్కర్మ అంటారు. భారతీయ సంప్రదాయం ప్రకారం ఎప్పుడు పడితే అప్పుడు, ఎలా పడితే అలా పని చేయరాదు. ముందుగా గడ్డం, ఆపైన మీసం, ఆ తరువాత తలమీద ఉన్న జుట్టూ తీయించుకోవాలి. ఆపైన చేతి గోళ్లు, చివరగా కాలిగోళ్ళు తీయించుకోవాలి. ఎట్టి పరిస్థితుల్లోనూ ఈ వరుసను అతిక్రమించరాదు.
-v. i.
--start; commence; inaugurate (a task);
-n.
--catchment; basin; area;
-v. t.
--scorn; slight; afflict; disgrace; censure; blame;
-v. t.
--air; let dry in the air;
-n.
--honesty; straightforwardness;
-n.
--armada; a fleet of battleships;
-n.
--nobleman; master; superior;
-ph.
--[Comp.] master-slave;
-n.
-- (1) Aryabhata; the great Indian mathematician and astronomer who probably lived in the 5th-6th centuries CE;
--ఈయన రచించిన ఆర్యభటీయం భారతదేశ ఉన్నతిని సూచిస్తుంది. ఆ రచన కనపడలేదు కానీ వరాహమిహార -భాస్కర-బ్రహ్మగుప్త గ్రంధాలలో ఆ సిద్ధాంతం గురించి రాసిపెట్టారు.
-- (2) 1975 లో ప్రయోగించిన భారతదేశపు మొదటి ఉపగ్రహం ఆర్యభట;
-n.
--Betelgeuse and Alhena; One of the 27 groups of stars recognized by the Hindu calendar. Betelgeuse is about 650 light-years from the solar system;
-- పగడపు రిక్క; కెంప చుక్క;
-n.
--moisture; emotional sentiment; (lit.) wetness;
-advl. suf.
--fully;
---చెవులారా విన్నాను = I heard it fully with my ears; heard it clearly.
---చేతులారా చేసుకున్నాను = I did it fully with my hands.
-voc. suf. pl.
--Oh!; O!;
---అన్నలారా = O!, brothers!
-n.
--anxiety; anxiety for bad news; (rel.) ఆత్రుత;
---అబ్బాయి ఆరోగ్యం గురించి ఆరాటంగా వుంది = we are anxious about our boy's health.
-n.
--worship;
-n.
--garden; park; grove;
- n.
-- a person who talks beyond his age and capability;
-n.
--acquired; earned;
---కష్టార్జితం = hard-earned.
-n.
--anxiety; dejection;
-adj.
--pref. financial; fiscal; economic; monetary;
---ఆర్థిక స్తోమత = financial capability; fiscal strength.
- ఆర్థిక రంగం, Arthika raMgaM
-n.
--financial sector;
-n.
--six;
-v. i.
--dry; air; (lit.) open; (rel.) ఎండు = to dry in the sun;
---ఆరుబయట = in the open air.
---ఆరబెట్టు = let dry in the open air.
- n.
-- Indian laburnum; [bot.] Cassia fistula L. of the Caesalpiniaceae family;
- ఆరుద్ర పురుగు, Arudra purugu
- n.
-- Ladybirds; Ladybird beetles; Ladybugs;
-- Spotless Ladybird; [bio.] Cycloneda sanguinea of the Coccinellidae family; this type is somewhat rare;
-- Spotted Ladybird; [bio.] Coccinella septempunctata; this has seven black spots on a red shell;
-- Striped Ladybirds; this rare variety has black stripes on a red shell;
-- మే నెల చివరలో తొలకరి వానలకు ముందు ఇవి విపరీతంగా పుట్టుకొస్తాయి కనుక వీటిని May Bugs అని కూడా అంటారు. ఆరుద్ర కార్తె లో పుడతాయి కనుక వీటిని ఆరుద్ర పురుగులు అంటారు.
-- [Sans.] ఇంద్రగోపములు; మఘవగోపములు;
- ఆరున్నొక్కటి, ArunnokkaTi
-n.
--a euphemism for the number seven; this euphemism is used on auspicious occasions because the Telugu word for seven also means "cry";
-n. pl.
--Aryans; noblemen;
- n.
-- (1) Fire-flame bush; [bot.] Woodfordia fruticosa; Woodfordia floribunda; Lythrum fruticosumof the Lythraceae family;
-- ఆరె అనగొమ్మలు వేస్తూ పెరిగే అందమైన పొద మొక్క. దీని కొమ్మలు బాగా పక్కలకు విస్తరిస్తూ పెరుగుతాయి. సాధారణంగా ఆరె పొదలు మూడు నుంచి పది అడుగులకు మించి ఎత్తు పెరగవు. అయితే అక్కడక్కడా అనుకూల పరిస్థితులలో అరుదుగా ఇవి ఇరవై అడుగుల వరకూ కూడా ఎత్తు పెరుగుతాయి. ఉత్తర భారత దేశమంతటా సర్వసాధారణంగా, ప్రత్యేకించి హిమాలయాలలో విస్తారంగా కనిపించే ఆరె చెట్లు దక్షిణభారత దేశంలో మాత్రం చాలా అరుదుగా కనిపిస్తాయి. వేసవిలో నిండుగా పూసే అందమైన పుష్పాల కారణంగా ఆరె చెట్లను పూల తోటలలో పెంచుతున్నారు.
-- (2) [bot.] Bauhinia racemosa of Caesalpiniaceae family;
-- This resembles Butterfly Tree, [bot.] Bauhinia purpurea, also known as కోవిదార; దేవ కాంచన; రక్త కాంచన;
-- [Sans.] అశమాంతక; చాంద్రక; తాంర పత్రికా; వాలుకా పర్ణ; శ్వేత కాాంచన;
-n.
--health; diseaseless state;
--ఆరోగ్యమంటే “అరోగస్య భావః” అని అర్థం. “నాకేమీ లేదు” అనే అరోగభావనే “ఆరోగ్యం” అన్నమాట; న + రోగం = అరోగం = అరోగస్య భావం ఆరోగ్యం; Heal అయినప్పటి భావమే health. రోగం వచ్చి, ఆపై నయమైనప్పటి స్థితి హెల్త్ అవుతుంది; (ant.) అనారోగ్యం;
- ఆరోగ్యదాయకం, ArOgyadAyakaM
-n.
--healthful;
-n.
--Indian ginseng; [bot.] Trichopus zeylanicus;
-n.
--healthful;
-n.
--(1) allegation; accusation; charge;
--2) attribution; imputation;
-n.
--vector; a carrier of a disease such as a mosquito;
-n.
--ascent; (ant.) అవరోహణ;
- ఆరోహణ క్రమం, ArohaNa kramaM
-n.
--ascending order; in Indian music this order is స, రి, గ, మ, ప, ద, ని;
-v.t.
--ascend;
-v.i.
--listen;
-n.
--abode;
---హిమాలయం = abode of snow; the Himalayas.
---దేవాలయం = abode of God; temple.
---దత్తాలయం = (1) abode of data; computer store; computer memory; (2) database;
-n.
--delay; late; procrastination;
-n.
--[music] a preamble to a song, in Indian music;
-n.
--alfalfa plant; [bot.] Medicago sativa;
-n.
--embrace;
-n.
--(1) freshwater mussel; [biol.] Lamellidens marginalis;
--(2) shell of a freshwater mussel;
---గంగాలిచిప్ప గుల్ల = back-water clam; Meretrix Deshayes; bay clam; Meretrix meretrix;
-n.
--olive; a small fruit that grows in the Mediterranian area;
-n.
--wife; woman;
-n.
--potato; see also బంగాళాదుంప;
-n. pl.
--wife and husband; couple;
-v. i.
-- see;
-n.
-- thought; cogitation;
-suff.
--a person having the said trait or property;
---ఈర్ష్యాళువు = jealous person.
---దయాళువు = kind person.
---ప్రేమాళువు = a person in love.
---శయ్యాళువు = a couch potato; an inactive person.
-n.
--a type of grain from a dry crop; [bot.] Paspalum scrobiculatum;
-n.
--kiln;
-n.
--(1) mustard paste;
--(2) mustard when used as an ingredient in cooking;
-n.
--mango pickle; any pickle when mustard is an ingredient;
- n.
-- [bot.] Brassica campestris Linn.; the greens of Brassica c.;
-n.
--pasty part of mango pickle; (lit.) mustard paste;
-n.
--enclosure; enclosed space;
-suff.
--sphere; used to define regions surrounding a celestial body such as a planet;
---జలావరణం = hydrosphere.
---తేజోవరణం = photosphere.
---దీప్త్యావరణం = photosphere.
---పర్యావరణం = environment.
---వర్ణావరణం = chromosphere.
---వాతావరణం = atmosphere.
---స్థిరావరణం = troposphere.
- n.
- whirlpool; eddy; vortex;
-n.
--(1) periodic; recurring;
--(2) [music] complete తాళం or time measure;
--- ఆవర్తక పట్టిక = the Periodic Table.
- n.
-- periodicity;
- n.
-- (1) oscillation;
-- (2) rotation;
- ఆవర్తన కాలం, Avartana kAlaM
-n.
--[phy.] period; period of oscillation;
- ఆవర్తన పట్టిక, Avartana paTTika
-n.
--[chem.] the periodic table;
- ఆవర్తన సూత్రం, Avartana sUtraM
-n.
--[chem.] the periodic law;
- n.
-- magnification;
- n.
-- ledger; an account of individual transactions; (rel.) చిట్టా;
-n.
--yawn; [med.] pandiculation;
-n.
--need; necessity;
-n.
--necessity;
-n. pl.
--mustard seed;
---తెల్ల ఆవాలు = white mustard; [bot.] Brassica hirta; Nuclea Cadamba of the Brssicaceae family;
---నల్ల ఆవాలు = black mustard; [bot.] Brassica nigra.
---పచ్చ ఆవాలు = oriental mustard; Indian mustard; [bot.] Brassica juncea;
---సన్న ఆవాలు = same as black mustard;
---ఎర్ర ఆవాలు = same as Indian mustard;
---[Sans.] ఆసురీ; కృష్ణ సర్షప; తీక్షణ గంథా; సుముఖా; సుప్రశస్తా; శోఫహారీ; నిద్రాకరా; దాహకారీ;
-pron.
--she; that lady; that woman; (lit.) that child;
-n.
--(1) steam;
--(2) vapor;
-n.
--unveiling; inauguration;
- ఆవిష్కరించు, AvishkariMcu
-v. i.
--display; announce; advertise; discover;
-n.
--cow;
---పాడి ఆవు = heifer; a cow that is giving milk.
-suff.
--covered;
---మేఘావృతం = cloud-covered.
-n.
--feast;
-n.
--[phy.] momentum; mass times velocity;
-n.
--(1) emotion;
--(2) charge; electrical charge;
-n.
--desire; hope; (rel.) దురాశ; (ant.) నిరాశ;
-v. i.
--to desire; to hope;
- v. t.
-- tempt;
-n.
--(1) goal; ambition;
--(2) bag; bladder;
---గర్భాశయం = uterus.
---పిత్తాశయం = gall bladder.
---మూత్రాశయం = bladder, urinary bladder.
-n.
--surprise;
- ఆశ్చర్యార్థకం, AScharyArthakaM
-n.
--[gram.] exclamation;
- n.
-- face; mouth;
-n.
--(1) ashram; spiritual retreat;
--(2) a stage of life such as student, householder, hermit, or monk;
-n.
--(1) home;
--(2) support; prop;
---విమానాశ్రయం = airport.
- v. i.
--
-adj.
--optimistic; sanguine;
-n.
--dashed hopes; disappointment;
---ఆలసించిన ఆశాభంగం = delay means disappointment.
- adj.
-- hopeful;
-v. i.
--expect; hope;
-n.
--blessing; benediction;
-n.
--the stars Delta, Epsilon, Eta, Rho, Zeta of the Hydra group; one of the 27 star groups (lunar mansions) of the Hindu calendar;
also అసిలేరు రిక్క; ఆశ్లేష;
ఆషాఢభూతి, AshaaDhabhooti
- n.
-- ఆషాఢమే భూతిగా (= సంపదగా) కలవాడు; ఆషాఢం అంటే మోదుగ చెట్టు. వడుగు చేసినపుడు బ్రహ్మచారి కౌపీనం, ఆషాఢం (మోదుగ కర్ర) ధరించి, వేదాధ్యయనం చేయబోతాడు. సంధ్యావందనానికీ, తదనంతర అగ్ని కార్యం చేసేటప్పుడు అది తప్పక దగ్గర ఉండాలి; మోదుగ పుల్ల తప్ప మరేదీ అతడు కోరడు; అమాయకుడు లాగా కనిపిస్తూ ఉండే మోసగాణ్ణి ఆషాఢ భూతి అంటారు. ఎవరైనా నోట్లో వేలు పెడితే కొరకలేని వాడుగా నటిస్తూ ఉంటే వాణ్ణి "వీడు ఆషాఢ భూతి రా!" — అంటూ ఉంటారు.
- adv.
-- casually; without deep thought; simple-mindedly; lightly; softly;
-- పారశీకంలో హషాష్- hashāsh అంటే తేలికైన, హాస్యము, Joy, exultation, cheerfulness; lightness; soft అన్న అర్థాలున్నాయి. హషామ్+హష్+ఇ = హషామాషీ నుండే ఆషామాషీ వచ్చిందని ఊహించవచ్చు. (هشاش hashāsh);
-n. rum; alcoholic liquor made from sugarcane juice;
--ద్రాక్షాసవం = wine; an alcoholic drink made from grape juice.
-n.
--(1) seat; chair;
--(2) yogic posture;
--(3) rump; (rel.) పాయువు = anus;
---ఆసీనులు కండి = please sit down.
---శీర్షాసనం = a yogic posture involving standing on the head.
-adj.
--adjacent; near; imminent; approximate;
-n.
--adjacent angle;
-n.
-- support; prop;
- ఆస్తరావరణం, AstarAvaraNaM
-n.
--[meteor.] stratosphere;
-n.
--person; individual; character;
-n.
--roster; list ordered by name;
-n.
-- royal court; assembly; court;
- adj.
-- belonging to the court;
---ఆస్థాన కవి = poet laureate.
-n.
--scope; possibility; feasibility;
-v. i.
--taste; drink; experience;
-n.
--Asia;
-n.
--estate; assets; property; net worth;
---స్థిరాస్తి = real estate; immovable assets.
---చరాస్తి = liquid assets.
- n. m.
-- theist; A believer in a god, one who acknowledges the existence of God, in opposition to నాస్తికుడు an atheist; one who believes in the existence of God and another world:
-n.
--a roadside shed where license fees or taxes are collected; toll booth;
-n. pl.
--duty; toll; taxes;
-n.
--ace in a deck of cards;
-n.
--hospital; clinic; nursing home;
- ఆస్ట్రేలియా తుమ్మ, AsTrEliyA tumma
-n.
--Australian acacia; [bot.] Acacia auriculiformis;
-n.
--food; nourishment;
-n.
--alimentary canal;
-n.
--costumes; makeup;
-n.
--pleasure; delight;
-n.
--invitation; welcome;
- ఆహ్వాన పత్రిక, AhvAna patrika
- n.
--invitation card for a wedding or a social function;
-n.
--sacrifice; a thing offered as food to fire;
-n.
--invited guests; (ant.) అనాహూతులు;
