రసాయన సమీకరణాలు
రసాయన సమీకరణం అనేది రసాయన చర్యను సూచించే సంక్షిప్త రూపం. ఇది క్రియాజనకాలు, క్రియాజన్యాలు మరియు చర్య యొక్క దిశను గుర్తిస్తుంది. రసాయన సమీకరణం అనేది రసాయన ప్రతిచర్య యొక్క ప్రతీకాత్మక ప్రాతినిధ్యం. ఇది రసాయన ప్రతిచర్యలో పాల్గొన్న ప్రతిచర్యలు మరియు ఉత్పత్తుల గుర్తింపులు మరియు పరిమాణాలను వ్యక్తీకరించడానికి రసాయన చిహ్నాలు మరియు సూత్రాలను ఉపయోగిస్తుంది.
క్రియాజనకాలు
రసాయన చర్యలో పాల్గొనే పదార్థాలను క్రియాజనకాలు అంటారు. ఈ పదార్థాలు చర్య ఫలితంగా మారతాయి మరియు కొత్త పదార్థాలను ఏర్పరుస్తాయి.
ఉదాహరణకు, హైడ్రోజన్ మరియు ఆక్సిజన్ లను కలిపితే నీరు ఏర్పడుతుంది. ఈ చర్యలో హైడ్రోజన్ మరియు ఆక్సిజన్ క్రియాజనకాలు.
క్రియాజనకాలను సాధారణంగా రసాయన సమీకరణంలో ఎడమవైపున రాయబడతాయి.
క్రియాజనకాల యొక్క ఉదాహరణలు:
హైడ్రోజన్ మరియు ఆక్సిజన్ (నీటిని ఏర్పరచడానికి) సోడియం మరియు హైడ్రోక్లోరికామ్లం (సోడియం క్లోరైడ్ మరియు హైడ్రోజన్‌ను ఏర్పరచడానికి) కార్బన్ మరియు ఆక్సిజన్ (కార్బన్ డయాక్సైడ్‌ను ఏర్పరచడానికి) క్రియాజనకాలను గుర్తించడానికి, చర్య యొక్క ఉత్పత్తులను గుర్తించడం సహాయపడుతుంది.
క్రియాజన్యాలు రసాయన చర్యలో ఫలితంగా ఏర్పడే పదార్థాలను క్రియాజన్యాలు అంటారు. ఈ పదార్థాలు చర్య ఫలితంగా క్రియాజనకాల నుండి ఏర్పడతాయి.
ఉదాహరణకు, హైడ్రోజన్ మరియు ఆక్సిజన్ లను కలిపితే నీరు ఏర్పడుతుంది. ఈ చర్యలో ఏర్పడిన నీరు క్రియాజన్యం.
క్రియాజన్యాలును సాధారణంగా రసాయన సమీకరణంలో కుడివైపున రాయబడతాయి.
క్రియాజన్యాల యొక్క ఉదాహరణలు:
నీరు (హైడ్రోజన్ మరియు ఆక్సిజన్ నుండి) సోడియం క్లోరైడ్ మరియు హైడ్రోజన్ (సోడియం మరియు హైడ్రోక్లోరికామ్లం నుండి) కార్బన్ డయాక్సైడ్ (కార్బన్ మరియు ఆక్సిజన్ నుండి) క్రియాజన్యాలను గుర్తించడానికి, చర్య యొక్క క్రియాజనకాలను గుర్తించడం సహాయపడుతుంది. క్రియాజనకాలను గుర్తించిన తర్వాత, చర్య యొక్క తర్వాత ఉన్న పదార్థాలు క్రియాజన్యాలు.
క్రియాజన్యాలు మరియు క్రియాజనకాల మధ్య ఒక ముఖ్యమైన తేడా ఏమిటంటే, క్రియాజన్యాలు చర్య యొక్క చివరిలో ఉంటాయి, అయితే క్రియాజనకాలు చర్య యొక్క ప్రారంభంలో ఉంటాయి.
రసాయన మార్పులను సూచించడానికి రసాయన సమీకరణాలు ఉపయోగించబడతాయి. ఒక రసాయనిక చర్యను క్లుప్తంగా, అర్థవంతంగా సూచించే సాంకేతిక సమీకరణాన్ని రసాయన సమీకరణం అంటారు.
రసాయన సమీకరణంలోని అంశాలు
రసాయన సమీకరణంలో రెండు ప్రధాన అంశాలు ఉంటాయి:
క్రియాజనకాలు: ఒక రసాయనిక చర్యలో పాల్గొనే పదార్థాలను క్రియాజనకాలు అంటారు. క్రియాజన్యాలు: ఒక రసాయనిక చర్యలో ఏర్పడిన పదార్థాలను క్రియాజన్యాలు అంటారు. రసాయన సమీకరణాన్ని వ్రాయు విధానం
రసాయన సమీకరణాన్ని వ్రాయడానికి క్రింది విధానాన్ని అనుసరించాలి:
క్రియాజనకాలను సమీకరణానికి ఎడమవైపు రాస్తారు. క్రియాజన్యాలను సమీకరణానికి కుడివైపు రాస్తారు. క్రియాజనకాలను మరియు క్రియాజన్యాలను బాణం గుర్తుతో (→) వేరుచేస్తారు. క్రియాజన్యాలను, క్రియాజనకాలను ఒకే రసాయన మూలకం యొక్క ఒకే రకమైన పరమాణువుల సంఖ్యను కలిగి ఉండేలా సరిదిద్దుతారు. ఉదాహరణలు
కాల్షియం ఆక్సైడ్ నీటితో చర్య జరిపి కాల్షియం హైడ్రాక్సైడ్ను ఏర్పరుస్తుంది. CaO + H₂O → Ca(OH)₂ సోడియం సల్ఫేట్, బేరియం క్లోరైడ్తో చర్య జరిపి తెల్లని అవక్షేపమైన బేరియం సల్ఫేట్ ఏర్పడుతుంది. Na₂SO₄ + BaCl₂ → BaSO₄ + 2NaCl రసాయన సమీకరణాల ప్రయోజనాలు
రసాయన సమీకరణాల యొక్క కొన్ని ప్రయోజనాలు క్రింది విధంగా ఉన్నాయి:
రసాయనిక చర్యలను సులభంగా అర్థం చేసుకోవడానికి సహాయపడతాయి. రసాయన చర్యలలో పాల్గొనే పదార్థాల మధ్య సంబంధాలను తెలియజేస్తాయి. రసాయన చర్యలలో ఏర్పడే ఉత్పత్తులను అంచనా వేయడానికి సహాయపడతాయి.